Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aysun Pekşen, ‘köygöçüren’ isimli mantar çeşidi ile ilgili bilgi verdi. Bu cinsin zehirli olduğunu söz eden Pekşen, halkı uyardı.
‘MANTARLAR ÇOK UYGUN TANITILMALI’
AA’nın haberine nazaran, Pekşen, ilkbahar ve sonbahar devirlerinde ülkede mantar zehirlenmelerine sıkça rastlandığına işaret etti. Karadeniz’in bol yağış alan ve farklı bitki örtüsüne sahip bir bölge olduğunu, mantar çeşitliliğinin de bol olduğunu lisana getiren Pekşen, “Zehirli mantar kümesi çok olmamakla birlikte, mantarı bilinçsiz toplayan şahıslarda vefatla sonuçlanabilen zehirlenme hadiseleri meydana gelebilir. Bu yüzden mantar denildiği vakit birçok insanın aklına zehirlenme geliyor. Mantarlar bizim için her bakımdan büyük kıymet taşıyor. Bu varlıklı kaynaklar bizlere mineral, protein, selenyum sağlamakla bir arada birebir vakitte ihraç edilerek önemli gelir getirme potansiyeline de sahip. Bir küme mantar çeşidi toplanarak yurt dışına ihraç ediliyor. Maalesef medyada zehirlenme olayları hayli gündemde olduğundan dolayı, insanların mantara karşı bir korkusu var. Bu kaygının önüne geçilebilmesinin en tesirli formülü mantarların çok uygun tanıtılmasından geçiyor” sözlerini kullandı.
Prof. Dr. Aysun Pekşen ‘TÜM MANTARLAR YENİR LAKİN KİMİLERİ YALNIZCA BİR KERE YENİR’
Doğadaki mantarların, şuurlu beşerler tarafından toplanması gerektiğinin altını çizen Pekşen, şöyle devam etti: “Mantarı bilmeden toplayan bireyler, birebir anda yenilebilir ve yenilemez mantarları toplayabilir. Hafif zehirlenme de geçirebilir ancak çoğunlukla mevtle sonuçlanan zehirlenmelerle karşı karşıya kalabiliriz. Beşerler kendi formülleriyle zehirli olup olmadığını anlamaya çalışıyorlar ve bu çok yanlış bir uygulama. Birtakım yanlış kanılar var. Örneğin, ‘Böceklerin yediği mantar zehirsizdir.’ Beşerlerle onların metabolizması farklıdır. Bu yüzden bu türlü bir durum kelam konusu değildir. ‘Bazı mantarlar kaynatılıp suyu akıtıldığında zehir tesiri olmaz.’ Fakat bu her mantar için geçerli değildir. Bu yüzden göz gerisi etmeden dikkatli ve şuurlu olmalıyız. Mantarlara karşı bir farkındalığın oluşması gerekiyor. Aksi takdirde bilinçsiz hareket etmek son derece berbat sonuçlar doğurabilir. Bu yüzden biz mantarcıların bir kelamı vardır, ‘tüm mantarlar yenir ancak kimileri yalnızca bir sefer yenir.’ Hakikat bilinen birtakım yanlışlara hayli dikkat etmek bu noktada önemli.”
‘ZEHİRLİ MANTARLARIN KÖK KISIMLARINDA YUMURTA BİÇİMİNE BENZERİ BİR KISIM BULUNUR’
Türkiye’de mantar zehirlenmelerinden kaynaklı ölümlerin çoğunluğundan ‘köygöçüren’ mantarının sorumlu olduğunu belirten Pekşen, şunları kaydetti: “Ülkemizde en çok bulunan zehirli mantarlardan birisidir. En çok İstanbul, Bolu, Kastamonu ve Giresun bölgelerinde görülüyor. Amanita Phalloides, köygöçüren olarak bilinir. Zehirlenmelerin neredeyse yüzde 95’inden sorumludur. Bu zehirlenme olayları küçümsenecek ölçüde değil. Geçen yıl Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’ne çok sayıda mantar zehirlenmesi olayı geldi. Mantar zehirlenmelerinde iki tıp semptom vardır. Erken ve geç semptomlar. Erken semptomlarda, mide bulantısı, kusma, sersemlik üzere birtakım yan tesirleri var. Erken olduğu için çabucak müdahale edilebilir lakin bizi korkutan geç semptomlar. Geç semptomda yendikten sonra yeniden birtakım tesirler var ama bedende geç reaksiyon verdiği için karaciğer, böbrek yetmezliği üzere olaylar kelam konusu olabiliyor. Bu noktada hangi mantar çeşidinin yendiğinin bilinmesi ve en yakın sıhhat kuruluşuna gidilmesi büyük ehemmiyet taşımakta. Gösterişli bir mantar olan köygöçüren, yenilebilen bir mantarın yanında yetişebiliyor. Ayırt edebilmek için dikkat edilmesi gereken kimi özellikler vardır. Mantarın üst yapısı zeytin yeşili bir renktedir. Fakat alt kısmı bembeyazdır. Ayrıyeten zehirli mantarlarda olan bir öbür özellik de kök kısımlarında yumurta haline benzeri bir kısım bulunur, köygöçüren mantarının kök kısmında da bu yumurta bulunur.” (HABER MERKEZİ)